Familienaam Berkman in Zuid Holland NL

INLEIDING:
In verband met kwartierstaat-onderzoek verzamelde ik gegevens over een familiegroep Berkman, waarvan in de negentiende eeuw een tak woonachtig was in de Hoeksche Waard.
Lange tijd is de herkomst van deze familie in nevelen gehuld gebleven. Als stamvader kon ik Balthasar Berkman vinden, in 1746 woonachtig te Schoonhoven, die op 6 maart dat jaar -als weduwnaar van Anthonette van Bruggen- te Brandwijk in het huwelijk trad met Catharina Barber Jansdr. Traver, jonge dochter van Gijbeland.

Een eerste onderzoek te Schoonhoven leverde op de akte van het impost op het begraven van Anthonetta (daar Jannetje genaamd) van Bruggen, gedateerd 24 november 1745 (pro deo). Echter werd in de klappers op het Rijks Archief te 's-Gravenhage geen trouwakte gevonden, noch enige vermelding van doopakten van eventuele kinderen uit dit eerste huwelijk van Balthasar Berkman.

Ik was geneigd te veronderstellen dat Balthasar en zijn eerste vrouw van elders naar Schoonhoven waren gekomen. Zijn enigszins uitheems klinkende voornaam deed herkomst buiten Zuid-Holland aannemelijk maken. Was hij wellicht, als soldaat in de garnizoensplaats Schoonhoven terecht gekomen?

Een tijdrovende en veel energie vergend onderzoek in de notariële- en rechterlijke archieven van Schoonhoven (welke niet geklapperd zijn) had een zeer pover resultaat. Slechts werd een custingbrief gevonden waaruit blijkt dat Balthasar in 1745 een huis kocht aan de Havestraat te Schoonhoven.
Bij een hernieuwde poging iets naders te vinden aangaande zijn herkomst, viel mijn oog op een vermelding van een achttiende eeuws register van dopen en overlijden van de oud-katholieke gemeente van Schoonhoven.

In de wetenschap dat Berkman blijkbaar van de gereformeerde religie was geweest, waagde ik toch een poging en nam dit register ter hand. In de genealogiebeoefening is geluk en toeval een niet te onderschatten factor.
In dit geval bleek dit weer overduidelijk: In 1742 en 1744 lieten aldaar en zijn eerste vrouw twee dochters oud-katholiek dopen! Tot mijn grote verrassing stond bij één der doopaantekeningen de geboorteplaats van de vader: Aschaffenburg in Duitsland.
Ten slotte werd ook de overlijdensdatum van de moeder gevonden: 20 november 1745. Dit register bleek dus niet te zijn verwerkt in de klappers van 1695-1811. De akte van het eerste huwelijk van Berkman werd echter niet gevonden. Denkelijk is dit elders gesloten.

In de klapper van de poorterboeken van Schoonboven op het Centraal Bureau voor Genealogie te 's-Gravenhage, werd een tweede bevestiging gevonden van de herkomst van Balthasar Berkman. De herkomst van Anthonetta kon tot heden niet worden vastgesteld. Of zij verwant was aan omstreeks 1700 te Schoonhoven vermelde naamgenoten is niet duidelijk.
Catharina Barber Traver (Traber,Thaber) -zijn tweede vrouw- was afkomstig uit Gijbeland en werd te Papendrecht ten doop gehouden. Denkelijk was ook haar familie van Duitse origine.

Al met al is nu eindelijk de herkomst van deze familie Berkman in Zuid-Holland vastgesteld. In Aschaffenburg (Dld) is nog veel archiefmateriaal bewaard gebleven. Tot onderzoek daar is het echter nog niet gekomen.

FRAGMENT-GENEALOGIE:
Balthasar (Balthazar, Baltbas) BERKMAN (Barckman, Barkman), geboren Aschaffenburg in Duitsland omstreeks 1715/1720, poorter van Schoonhoven 4 dec.1741, woont in Schoonhoven tot in 1746, te Brandwijk tot circa 1754 en te Bleskensgraaf tot circa 1768, te Alblasserdam sedert circa 1769, overleden vóór 4 juli 1784 trouwt 1e huwelijk circa 1741(?)

Ant(h)onetta (Jannette,Jannetje) VAN BRUGGEN uit Schoonboven. Zij waren lidmaat van de oud-katholieke gemeente te Schoonhoven. Trouwde 2e huwelijk (gerefomeerd) Brandwijk (na ondertrouw aldaar en te Schoonhoven, impost betaling pro deo 11 febr.) 6 maart 1746. Overleden te Schoonhoven 20 november 1745, impost begrafenis betaald aldaar (pro deo) 24 november 1745.

Catharina BARBER (Barbara, Barbera, Berber) Jansdr. TRAVER (Thaber, Traber, Draber), Jongedochter van Gijbeland, gedoopt (gereformeerd.) Papendrecht 28 december 1728 (getuige Judik Janse van Pelt). Overleden Alblasserdam (impost begrafenis betaling pro deo, 7 augustus 1794, dochter van Johannes Traber en Maria Jongmans.

-Klapper op de poorterboeken van Schoonboven, Centraal Bureau voor Genealogie, 's-Gravenhage: 4 dec.1741 legt Balthasar Berkman, geboren te Aschaffenburg in Duitsland, de poorter eed af.

-A.R.A 's-Gravenbage-Schoonhoven ORA inv.nr.2378, akte dd. 23 april 1745: Balthasar Berkman is schuldig aan burgemeester J. Groenevelt fl. 150,- vanwege zijn huis en erf in de Havestraat te Schoonhoven.

-A.R.A 's-Gravenhage-Schoonhoven d.t.b.nr 10; doopaantekening 3 juni 1742: Balthasar Barckman van Aschaffenburg en Jannette van Bruggen, van Schoonhoven.

-A.R.A 's-Gravenhage-Alblasserdam doopboek, doopaantekening dd. 4 juli 1784: doopgetuige Barber Traber, weduwe Berkman.

-A.R.A 's-Gravenhage-Alblasserdam gaarder, dd. 7 augustus 1794 betaling van impost op het begraven van Berber Berkman is zeer waarschijnlijk Catharina Barber Traver.

Uit het eerste huwelijk bekend:
1. Maria Johanna BARCKMAN gedoopt (oud-katholiek) Schoonhoven 3 juni 1742 (getuige Apollonia van Bruggen jongedochter, woont te Rotterdam), van haar verder niets bekend, denkelijk vóór 9 november 1755 overleden.

2. Apollonia BERKMAN (Barckman), gedoopt (oud-katholiek) Schoonhoven 29 september 1744 (getuige(n) Merrigje Verroen In plaats van Apollonia van Bruggen, J.D.te Rotterdam) vermeld als doopgetuige te Alblasserdam 6 december 1767 en 5 november 1769.

Uit het tweede huwelijk bekend:
3. Johannes BERKMAN, gedoopt (gerefomeerd) Brandwijk 27 februari 1752 (getuige(n) Judith Janse van Pelt), van hem verder niets bekend, vermoedelijk na 1769 overleden.
Judith Janse van Pelt was blijkbaar een familielid van de moeder der dopeling. Zij was eveneens getuige bij de doop van de moeder in 1728. Judith huwde vóór oktober 1724, Hendrick Hendrikse de Heer en woonde in of nabij Papendrecht (liet daar kinderen dopen, had een kleindochter Barber de Heer). Hoe de familierelatie precies in elkaar heeft gezeten is niet duidelijk geworden.

4. Jacobus BERKMAN, gedoopt (gerefomeerd) Brandwijk 9 december 1753 (getuige(n) ”de moeder heeft zelvs als getuyge gestaan bij afweezigheyd van de vader”), woont in 1782 te Alblasserdam, tr. (impost betaald Alblasserdam, beiden pro deo, 4 oktober) 1782 Jannetje ROOS jongedochter wonende te Alblasserdam.
Zij lieten drie kinderen gerefomeerd te Alblasserdam dopen, waarbij Catharina Barber Traver als getuige.
1. Maria Berkman, gedoopt 4 ]uil 1784.
2. Henrikus Berkman, gedoopt 30 juli 1786.
3. Maria Berkman, 18 november1787.

5. Maria BERKMAN, gedoopt (gerefomeerd) Bleskensgraaf 9 november 1755 (getuige Teuntje Hendriks de Heer), vermeld als doopgetuige te Mijnsheerenland 17 december 1797 Teuntje de Heer, gedoopt Papendrecht 6 oktober 1726 als dochter van Hendrick de Heer en Judith van Pelt.

6. Baltus BERKMAN, gedoopt (gerefomeerd) Bleskensgraaf 9 mei 1762 (getuige Barber Silver) zeer waarschijnlijk overleden Bleskensgraaf (impost begraven betaling pro deo 17 maart 1765).
-A.R.A 's-Gravenhage-Bleskensgraaf gaarder, dd. 17 maart 1765: betaling van impost op het begraven van een kind van Barkman.

7. Hendricus BERKMAN gedoopt (gerefomeerd) Bleskensgraaf 2 okt.1763 (getuige Senna van Papendregt, van hem verder niets bekend, denkelijk na 1769 overleden.

8. Balthasar BERKMAN, gedoopt (gerefomeerd) Bleskensgraaf 6 okt.1765 (getuige Lijsebet Baart), van hem verder niets bekend, denkelijk eveneens na 1769 overleden.

9. Marijnes BERGMAN (Berkman), gedoopt (gerefomeerd) Alblasserdam 6 december 1767 (getuige Apolonia Bergmans), overleden denkelijk te Alblasserdam 1767. Bij deze doopinschrijving is de vader ”Bergman” genaamd.

10. Marijnus (Marinus) BERKMAN, geboren Alblasserdam 6 okt.1768 (waarschijnlijk 1769 gezien de doopdatum), gedoopt (gerefomeerd) Alblasserdam 5 november 1769 (getuige Apolonia Berkman), woont te Alblasserdam in 1793, sedert circa 1797 te Mijnsheerenland, rietdekker aldaar, overleden Mijnsheerenland.
Op 17 mei 1863, trouwt hij (gerefomeerd) Lekkerkerk 20 oktober 1793 met Klaartje (Klara) de Jong geboren Lekkerkerk, gedoopt (gerefomeerd) Lekkerkerk 15 maart 1769 (getuige Maria Jansze de Jong(h)).
Overleden Mijnsheerenland 26 september 1847. Dochter van Goris Leendertsz de Jong(h) en Maijke Jacobs den Herder.

Streekmuseum Hoeksche Waard te Heinenoord, fichescollectie (uit het archief van Mijnsheerenland).
Brief aan de controleur aldaar, dd. 25 augustus 1812 Marinus Berkman, een arme rietdekker te Mijnsheerenland. Hij is gebracht in de cel der patenten als werkende met knechts en zijn collega Arij Koning zonder knechts, maar juist het tegenovergestelde is waar”.

K.J.Slijkerman,”Den Herder” In de vragenrubriek van Ons Voorgeslacht, jaargang 1978, blz.234-235.

K.J.Slijkerman. De Kwartierstaat van Kees Jan Slijkerman (Rotterdam 3), blz. 8. Het echtpaar liet te Mijnsheerenland kinderen dopen, uit hen de familienaam in de Hoeksche Waard.